KOMEDİ TÜRÜ VE ÖZELLİKLERİ
Klasik Komedi, Eski Yunan Komedisi
Komedi Hakkında Bilgi, Komedi Nedir?
Komedi türü de tıpkı Trajediler gibi Dionisos ayinlerdeki eğlencelerden doğmuştur. Köylerde oturan bağ sahipleri bağ bozumunda elde ettikleri ürünle neşelenirler, şarap dolu bir çömleği asma dallarıyla süslerler, buna bir keçi ile bir de sepet eklerler ve köyleri gezerlerdi. Bu geziler esnasında köylüler kahkahalarla dans ederler, Pandomima yaparlardı. Gelene, geçene takılırlardı. Bunun için trajedinin kaynağı şehirde, komedinin kaynağı ise köydedir, derler.
Bilindiği gibi trajedi, zaman ve mekan dışında insanların genel karakterlerini canlandıran efsanelerden, mitolojiden konularını alır ve genellik kazanır. Her milletin ilgisini çeker.
Komedi ise zamana bağlı olup günlük olay ve gerçekleri verir. Trajedi gibi ölmezlik kazanmaz. Eski Yunan komedisinde Atina’nın günlük hayatı yer alır. Bunun içindir ki komedinin doğuş yılları olan V. yüzyıl Atina’sının politik, sosyal yapısını, idare düzenini ileri gelen kimselerini, kültür, sanat ve fikir karakterlerini, tarihi kaynaklara dayanarak öğrenmeden o devir komedilerinden ne zevk ne de fikir alınabilir.
Trajedinin üç büyük şairi olmasına rağmen (Aiskhylos Sophokles, Euripides) komedinin bir tek şairi ayakta kalabilmiştir. Aristophanes.
İskenderiye tarihçilerine göre 365 kadar komedi yazarı var ama bugün bilinenler Epikharmos, Magnes, Kratines, Krates, Eupolis ve Aristophanes gibi beş altı kişiden ibarettir.
Komedi türü üç devreye ayrılır.
1- Eski komedi devri,
2- Orta komedi devri,
3- Yeni komedi devri.
Eski komediden ve orta komedi devrinden bilinen en ünlü yazar Aristophanes’tir.
Yeni komediden de Menandros ve Moliere sayılmaktadır.
Komedinin Özellikleri:
1- Komedide gaye güldürmektir.
2- Kahramanlar hem tarihten ve mitolojiden hem de günlük hayattan alınan sıradan kişilerdir.
3- Çağdaş toplum ve günlük hayat konu edilir.
4- Üç birlik kuralına uyulur.
5- Genellikle nazımla yazılır.
6- Üslupta asillik aranmaz, her çeşit kaba davranış ve sözlere yer verilebilir.
7- Sahneleniş tekniği trajediye uygundur.
Örnek:
Kurbağalar
Kurbağalar Euripides’in ölümünden bir yıl sonra yazılmış ve M.Ö. 405’te oynanmıştır.
“Dionysos, Atina'da iyi bir şair kalmadığı için Hades'e (yer altı) inerek Euripides’i tekrar yer yüzüne çıkarmak ister. Uzun bir yolculuk yapar, kurbağalarla dolu bir gölden geçer, Hades’e varır. Orda bir kavga ile karşılaşır. Euripides ayaktakımının hayranlığından faydalanarak Aiskhylos’u tahtından indirmeğe çalışmaktadır. Dionysos derhal hakemliğe başlar, bir şiir yarışması açar. Mısraları terazi ile tartar. Aiskhylos'unkiler ağır gelir ve yarışmayı kazanır. Dionysos da Aiskhylos'u yer yüzüne çıkarır.”
Aşağıdaki parça, iki şair arasındaki yarışmayı gösteren sahneden kısaltılarak alınmıştır.
EURİPİDES — Tahtı bırakmam, boşuna uğraşma, sanatta ben ondan üstünüm.
DİONYSOS — Aiskhylos, neden susuyorsun? Hakareti duymadın mı?
EURİPİDES — Bırak onu da ilkönce ciddileşsin, tragedyalarındaki ucubelere benzesin.
DİONYSOS — Be adam, büyük söz söyleme.
EURİPİDES — Ben onu iyi tanırım, ne mal olduğunu eskiden bilirim: Yularsız, zaptolunmaz bir dil,