HİKAYE NEDİR?

Öykü – Hikaye Türünün Tarihsel Gelişimi

Gerçek hayattan, tarihten, doğadan veya tamamen hayal gücünden yararlanarak türetilen bir konu hakkında yazılan kurgusal, kurmaca yapıda kısa yazıları hikaye denir. Türk edebiyatında ilk dönemlerde masallar ve fabllar hikaye başlığında değerlendirilmiş, sonraları hikaye türü olağanüstü özelliklerden arındırılmış, günlük hayatı konu alan eserler olarak ayrı bir başlıkta ele alınmıştır

Hikaye Türünün Özellikleri

                                                    1-   Hikayeleri kısalığı kaç sayfa olduğuyla değil, anlatımdaki olay ve kahraman sayısı ile ölçülür.

                                                    2-   Hikayelerde kahraman sayısı sınırlıdır. Anlatının başındaki kahramanlar sonuna kadar hikayede yer alır. Anlatının herhangi bir yerinde yeni kahramanlar olaylara dahil edilmez.

                                                    3-   Olay sayısı da sınırlıdır. Okurun, dinleyicinin kafasını karıştıracak karmaşık olaylara yer verilmez. Çoğunlukla anlatı bir veya birkaç olay çevresinde döner.

                                                    4-   Hikayeleri diğer türlerden ayıran önemli özelliklerden biri de betimlemelerin yüzeysel oluşudur. Hikayelerde romanlar gibi derin iç ve dış tasvirler yapılmaz. Hikayeler Halk hikayesi ve Çağdaş hikaye olmak üzere iki türe ayrılır.

                                                    5-   Hikayelerde dil sadedir.

                                                    6-   Hikayelerde konu çoğunlukla günlük hayattan alınır. Olmuş veya olma ihtimali olan olaylar anlatılır.

                                                    7-   Hikaye anlatmak, eski dilde “tahkiye” olarak adlandırılmıştır. Hikayenin diğer bir ismi öyküdür. Günümüzde tahkiye yerine “öyküleme” kavramı kullanılır.

                                                    8-   Hikayelerde zaman ya kısadır ya da hızlı geçişlerle kısaltılır.

                                                    9-   Olayların anlatılışında, romanda uygulanan yöntemler uygulanır.

Dünya edebiyatında hikaye türünün ilk örneği Boccacio isimli yazarın Decameron isimli eseri olarak kabul edilir. Hikaye türü Batı’da Rönesans ile yaygınlaşmıştır. Türün Batı’daki önemli temsilcileri Fransız yazar Maupassant ile Rus yazar Anton Çehov’dur. Bunların yanı sıra Edgar Allen Poe, O’ Henry bilinen hikaye yazarlarıdır.

Türk edebiyatında çağdaş hikaye örnekleri ilk defa Tanzimat döneminde görülür. Bu dönemde ilk hikaye Ahmet Mithat Efendi’nin Letaif-i Rivayat adlı eseridir. Aynı dönemde ilk realist hikayeleri Samipaşazade Sezai yazmıştır. Küçük Şeyler isimli eserde yazar yedi küçük hikaye anlatır. Türk edebiyatında Cumhuriyet döneminde türün gelişip yaygınlaşması ile iki farklı gelenek ortaya çıkmıştır. Bunlar:

a-        Durum – Kesit Hikayeler ( Çehov Tarzı olarak bilinir.)

b-       Olay Hikayeleri (Maupassant Tarzı olarak bilinir.)

İki türde en tanınmış hikaye yazarları Sait Faik Abasıyanık ile Ömer Seyfettin’dir. Hikaye türünde Tarık Buğra, Memduh Şevket Esendal, Yakup Kadri vb. diğer bilinen yazarlardır.

Örnek:

Decameron (On Gün)

1348 yılında Floransa’da büyük bir veba salgını olduğu sırada, yedisi kız, üçü erkek :lmak üzere on kişilik bir topluluk, salgından kaçmak için, o yöredeki tepelerden birinin eteğindeki bir köşke çekilirler. Orada kaldıkları on gün içinde, vakit geçirmek için, herkes her gün birer hikâye anlatır; böylece, günde 10’ar hikâyeden on günde 100 hikâye anlatılır. Bunlardan kimisi acıklı, kimisi eğlencelidir.

Şahin

Şahin, beşinci günün dokuzuncu hikâyesidir.

Bir zamanlar Floransa’da Federigo adında bir kişizade vardı. Federigo karakter ve iyilik bakımından bütün Toscana’da bir benzeri daha olmayan seçkin yaratılışta bir gençti. Kişizadelerde çoğu zaman görüldüğü gibi, o da Monna Giovanna adında soylu bir kadına gönül vermişti. Monna Giovanna o devirlerde Floransa’nın en güzel ve sevimli kadınlarından biriydi. Federigo, Giovanna’nm sevgisini kazanmak için şölenler veriyor, mızrak ve cirit oyunları düzenliyor, değerli armağanlar dağıtıyor…

Konu hakkında ayrıntılı bilgi için bakınız. 12. Sınıf Hikaye Türü…