ÇAĞDAŞ DRAM VE ÖZELLİKLERİ
Günümüz Tiyatrosunun Özellikleri
Çağdaş Dram Hakkında Bilgi
Batı tiyatro geleneğinin klasik Yunanda başlangıcından beridir drama özellikle son derece görülür, insanların gözüne çarpan yapılarla ilişkili halde gündeme geldi. Her bir büyük şehirde tiyatro oyunlarının sergileneceği yapılar inşa edildi. Öyle ki günümüze kadar ulaşan antik Yunan ve Roma tiyatro yapıları bu medeniyetlerle anılır oldu. İlk tiyatro oyunlarının böyle özel mekanlarda elit insanlara hitap eden bir eğlence olarak ortaya çıkmasına rağmen özellikle 20. Yy’dan sonra tiyatronun alanı ve hitap ettiği kitle genişlemiştir.
20. yüzyılda klasik tiyatro anlayışı değişmiştir. Bu değişim hem tiyatro yapılarında hem tiyatro oyunlarının içeriğinde olmuştur. Oyunlar ilk defa sahnelerin dışına taşınmıştır. Böylece sokak tiyatrosu, köy tiyatrosu, kabare tiyatro, şehir tiyatrosu gibi tiyatro çeşitleri ortaya çıkmıştır. Oyunculuk meslek haline gelmiş ve özel eğitim alan oyuncular tiyatrolarda görülmeye başlamıştır. Tiyatro ile sinema arasındaki etkileşim artmıştır. Gelişen teknoloji ile sahne elemanlarının sayısı azalırken dekor, kostüm, perde, makyaj gibi unsurların oyunlardaki işlevi ve oyunlara katkısı artmıştır. Klasik çağda çeşitli mekan ve dekor unsurları nedeni ile sergilenemeyen oyunlar sahnelere taşınmıştır.
Çağdaş dram türü günümüz edebiyatında eskiden elde olmayan birçok imkan ve kaynağa kavuşmuştur. Geçmişin birikimi ile günümüzde son derece başarılı oyunlar yazılmış ve oynanmıştır. Çağdaş dramda romantizm, klasisizm, realizm, postmodernizm gibi bütün edebi akımların etkileri görülür. Çağdaş dram son derece realisttir. Tiyatro eserleri sözgelimi bir roman ya da hikaye gibi ele alınıp okunamaz. Tiyatro sanatında önemli olan oyunun sergilenmesidir. Sahne olmadan tiyatro yarım kalmış sayılır. Şu ki günümüzde tiyatro eserlerinin sergilenmesi daha kolaydır; fakat ne yazık ki tiyatroya olan ilgi sinema türünün yaygınlaşması ile azalmıştır.
Çağdaş Dramın Özellikleri
1- Oyunlar hayatın içinden, günlük hayattan alınır.
2- Her türlü olay ve konu eserlerde işlenebilir.
3- Kahramanlar sıradan kişilerdir.
4- Oyunlarda herhangi bir kurala uyma zorunluluğu yoktur.
5- Dil sade ve günlük konuşma diline yakındır. Argo ve küfür içeren ifadelere yer verilebilir.
6- Oyunların çarpıcı bir şekilde bitirilmesi gelenekselleşmiştir.
7- Çağdaş tiyatroda mekan sınırlaması yoktur. Oyunlar her türlü mekanda sergilenebilir. (Boş Mekan)
8- Çağdaş dram toplum yaşamını birebir aktarma gayreti içindedir.
9- Çağdaş dram realisttir.
10- Çağdaş dramda oyunculuk bir meslek haline gelmiştir.
11- Çağdaş dramda mizah eski önemini kurumuştur.
12- Çağdaş dramda teknolojinin yardımı ile sahne dışı unsurlar ilk defa kullanılmaya başlanmıştır. Yönetmen bir oyuncu olmaktan çıkmıştır. Müziğin kullanımı yaygınlaşmıştır.
13- Uzun tiratların yerini kısa diyaloglar almıştır.
14- Çağdaş dramda mekan sınırlaması kalkmasına rağmen oyunlar genellikle tek bir mekanda sergilenmektedir.
15- Çağdaş dramda hareketli sahne ilk defa kullanılmaya başlanmıştır. (Hızlı dekor değişimi veya teknolojik araçların yardımı ile görsellik artırılmıştır.)
Örnek:
“Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı
İki Perdelik Komedi
Eser: Ferhan ŞENSOY
Yöneten: Mehmet Ali SÜNGER
Oyuncular:
Bakkal Abla: Küçük Seda Akbaş
Ekrem: Fevzi Yerebasan
Terbiyesiz Şeref: Kemal Ünlü
Ekonomik Nejat: Mustafa Doğan
,,,
Kahraman Bakkal Süper Markete Karşı
I . BÖLÜM
Sunucu - İyi akşamlar değerli konuklar. Hepiniz hoş geldiniz. Bu akşam bir kahraman bakkalın süpermarketle olan mücadelesini izleyeceğiz. Oyunumuz 1929'da Amerika'da başlar. Amerika’yla ne ilgisi var demeyin; Süper marketler önce orada kurulmaya başlandı. Sonra bu günlerde bir şehirde yaşananlarla devam eder. Kim bilir belki de bu şehir burasıdır? İyi seyirler efendim.
(müzik çalarken Dalyork ve Kullen girerler. Sunucu çıkmadan Dalyork seslenir.)
Dalyork - Hişşt !
Sunucu - (geri döner) Ne var?
Dalyork - İyi sahneden çıkışlar ! Bizi takdim etmeden nereye böyle?
(sunucu geri döner)
Sunucu - Evet yıl 1929.Amerika'nın mobilya kralı Maykıl King Kullen ve adamı Tom Dalyork,
Kullen'in bürosunda. Saat bişeyi bişey geçiyor.
Dalyork - Tenk yu
Sunucu - Rica ederim vazifemiz.(sahneden çıkar)
Kullen - Dallyork! Bu haftanın geliri geçen haftadan da düşük.
Dalyork - Ay em verry özür. Çok müteessirim efendim.
Kullen - Senin teessürünün bir şeye yararı yok Dallyork! Tüm mobilya mağazalarımızda satışlar aşırı düşüyor, iflasa gidiyoruz. Sen teessürden söz ediyorsun.
Dalyork - Üzgünüm Mister Kullen. New York'taki bütün mağazaların satış durumunu sordurdum. Hiç kimse hiç bişey satamıyor. Satılamayan yalnız mobilya değil. Amerikan halkının alım gücü kalmadı. The stop of the alış-veriş. Alış-veriş durdu efendim. Marş basmıyo.
Kullen - Alış-veriş stop etmişmiş. Alış-veriş durur mu hıyar?
Dalyork - Hıyar olduğum konusunda hemfikrim. Fakat alış-verişin durmasının benimle ilgisi ne. Marş basmıyor. Borsa allak bullak oldu. Perşembe günü birdenbire tahviller tuvalet kağıdına döndü. Tuvalet kağıdına zam geldi. Tuvalet kağıdı satışları durdu.
Kullen - Tuvalet kağıdının bizim mobilya satışlarıyla ne ilgisi var Dallyork?
Dalyork - İlgisi yok!
Kullen - Defol Dallyork!
Dalyork - Tamam efendim!
Kullen - Hayır! Çıkma. Burada kal. Sen çıkarsan kime bağıracağım ben hıyar?
Dalyork - Yes ay em veri veri hıyar. Ay em very very sori!
Kullen - Kabahat sende değil. Kabahat seni denel satış müdürü yapanda.
Dalyork - Üzgünüm kabahat benim. Sabahat sizin efendim.
Kullen - Sabahat kim?
Dalyork - Bilmiyorum efendim.
Kullen - Şadap Dallyork! Bir hafta içinde mobilya mağzalarımızda satışlar artmazsa senin genel satış müdürlüğüne son vermekle kalmayıp, seni öldürebilirim.
Dalyork - Ay em veri veri sori.(korkar) Oh may gat sen büyüksün.
(Brayner başını uzatır)
Brayner - Gudaftırnuun misters!
Kullen - Gudaftırnuun bir kenara, siz kimsiniz?
Brayner - Yes it iz... Gudaftırnuun misters... Nasılsınız?
Dalyork - Nasılsınız? Bir kenara siz kimsiniz?
Brayner - My name is
…”