Aşık Tarzı Halk Şiiri Nazım Biçimleri
Semai Nedir?
Semai Nazım Biçiminin Özellikleri
Aşık Tarzı halk şiirinde sekizli hece ölçüsü ile yazılan sevgi, ayrılık, gurbet, doğa vb. temalı şiirlerdir. Koşmaya benzer; ancak hece sayısı yönünden koşmadan ayrılır. Semailer hecenin 4+4 veya 5+3’lük kalıpları ile yazılır. Semailerde anlatım koşmalara göre daha canlı ve içtendir. Semailer özel ezgilerle söylenir.
Örnek:
İncecikten bir kar yağar
Tozar Elif Elif diye
Deli gönül abdal olmuş
Gezer Elif Elif diye
Elif'in uğru nakışlı
Yavru balaban bakışlı
Yayla çiçeği kokuşlu
Kokar Elif Elif diye
Elif kaşlarını çatar
Gamzesi sineme batar
Ak elleri kalem tutar
Yazar Elif Elif diye
Evlerinin önü çardak
Elif'in elinde bardak
Sanki yeşil başlı ördek
Yüzer Elif Elif diye
Karac'oğlan eğmelerin
Gönül vermez değmelerin
İliklemiş düğmelerin
Çözer Elif Elif diye
Karacoğlan
Kafiye şeması koşma ile aynıdır.
Örnek:
Yeşil başlı gövel ördek -a
Uçar gider göle karşı -b
Eğricesin tel tel etmiş -a
Döker gider, yâre karşı -b
Telli turnam sökün gelir -c
İnci mercan yükün gelir -c
Elvan elvan kokun gelir -c
Yâr oturmuş yele karşı -b
Şahinim var bazlarım var -d
Tel alışkın sazlarım var -d
Yâre gizli sözlerim var -d
Diyemiyom ele karşı -b
Hanı Karac'oğlan hanı -e
Veren alır tatlı canı -e
Yakışmazsa öldür beni -e
Yeşil bağla ala karşı -b
Karacoğlan
Kafiye Şeması: abab / cccb / dddb / eeeb
Halk Şairi ile Kalem Şairi Arasındaki Farklar
- Halk şairi duygu ve düşüncelerini ilk akla geldiği şekilde fazla değiştirmeden ve üzerinde derinlemesine düşünmeden dile getirir. Bu nedenle anlatımı yalın; fakat ifadeleri canlı ve iştendir. Kalem şairi ise akla gelen duyguları derinlemesine düşünür. İmge ve mecazlar ile anlatımını süsler. İfadeleri güzel de olsa daha etki gücü zayıftır.
- Halk şairi şiirlerinde yöresel söyleyişlere yer verir. Kalem şairi ise en Temiz ve doğru Türkçe ile yazmaya gayret eder.
- Halk şairi halk kültürü ile yetişmiştir. Şiirlerinde deneyimlerinin etkisi büyüktür. Kalem şairi ise bir eğitimden geçmiştir. Deneyimden ziyade bilgi ile şiir yazar.
- Halk şairi durağandır. Kalem şairi ise çağın koşullarından etkilenir. Geçmiş ile geleceği harmanlamaya çalışır.
- Halk şairinin şiirleri sanat yönünden kalem şairinin şiirlerine göre daha zayıftır.
- Halk şairi kişisel duygu ve izlenimlerini şiire kalem şairine göre daha çok yansıtır.