Tekke Şiiri?

Din, Allah’ın varlığı – birliği (tevhit), hoşgörü, insanlık sevgisi gibi konularda insanları aydınlatmak, bilgilendirmek ve ahaliye tarikat kurallarını öğretmek maksatları ile yine tarikatlara bağlı şairlerce (mürit) söylenen şiirleridir. Bu tarikatlardan en önemlileri Bektaşi ve Mevlevi tarikatlarıdır.

Not:Tarikat kelimesi takip edilen yol anlamına gelmektedir. Eski gelenekte tarikatlar birçok yerde külliyeler açmıştır. Külliyeler içerisinde konaklama, eğitim, sağlık gibi hizmetlerin birlikte yürütüldüğü yerlerdir. Halka dini eğitimle birlikte fen ve edebiyat eğitimi de verilirdi.

Dini Tasavvufi Türk Şiirinin Özelikleri

İslamiyet’in ve bununla birlikte Tasavvuf düşüncesinin halk arasında hızla yayılması ile kendini Allah yoluna adamış, gönül eri, hak aşığı, insan sevgisi ile dolu şairler yetişmiştir. Bu şairler en samimi ve sade bir dil ile halka İslam dinini ve tasavvuf anlayışını tanıtmak istemişlerdir. Dünyevi arzu ve emellerini bırakıp kendilerini sadece Allah yoluna adayan bu şairlerden halk arasında en çok tanınanı Yunus Emre’dir. Yaşadığı yüzyıllarda pek tanınmasa da ilerleyen zamanlarda ve günümüzde çok sevilmektedir. Yine Hacı Bektaşi Veli, Pir Sultan Abdal gibi Bektaşi şairleri de çok sevilmiş ve bu şairlerin şiirleri, duygu ve düşünceleri günümüze  kadar ulaşmıştır.

Özellikler;

Konu din ve tasavvuftur. Allah aşkı, hoşgörü, insanlık sevgisi, iyilik, doğruluk temaları şiirlerde işlenmektedir.

Dil sadedir. Şiirlerde tasavvuf düşüncesine ait bazı tabirler ilk defa kullanılmıştır.

Şiirler tarikatlara ait medreselerde müritleri, talebelere kuralları öğretmek ve İslam dinini tanıtmak için söylenmiştir.

Şiirlerin özünde insan sevgisi ve hoşgörü temaları işlenmiştir.

Şiirlerde Aşık Tarzı Halk şiirinin nazım biçimleri kullanılır. (Koşma, semai)

Tekke Şiiri Nazım Türleri:

                           

                          1-               Medhiye

                          2-               İlahi

                          3-               Nefes

                          4-               Deme

                          5-               Devriye

                          6-               Şathiye

                          7-               Nutuk