Saba
Ah eden kimdir bu saat kuytuda?
Sustu bülbüller hıyaban uykuda.
Şimdi ay bir serv-i simindir suda...
Esme ey bad esme canan uykuda!
Başka aşıklardan almışsan nefes,
Başka yerden, başka vadilerden es,
Doğmasın ruhunda ani bir heves,
Esme gülşenden ki canan uykuda.
Faruk Nafiz ÇAMLIBEL
Biçim açıklaması:
Şiirde, mehtaplı bir yaz gecesinin sessizliği içinde uyuyan sevgilisinin rahatsız edilmemesini isteyen şairin saba rüzgarına seslenerek duygularını dile getirişi anlatılıyor.
Şiir, aruzun “Failatün / failatün / failun” kalıbıyla yazılmıştır.
Şiirde hem kelimelerin yan yana getirilişindeki ustalık, hem de aruzun Türkçeye başarıyla uygulanması sonucu okuyucuyu derinden duygulandıran bir ahenk vardır.
Özellikle ikinci dörtlükte “S” aliterasyonu ile gecenin sessizliğini ürperten rüzgarın fısıltısı ustaca verilmiştir.
Şiir, çağdaş bir şairin eseri olmakla birlikte divan şiir estetiğinden izler taşımaktadır. “Esme ey bad! Esme canan uykuda. Sustu bülbüller hıyaban uykuda” Ay şimdi bir serv-i simindir suda.
Kafiye şeması şöyledir:
---------------------- a) kuytuda
---------------------- b) hıyaban (uykuda - redif)
---------------------- a) suda
---------------------- b) Canan (uykuda - redif)
---------------------- c) nefes
---------------------- c) es
---------------------- c) heves
---------------------- b) canan (uykuda - redif)
Şiirde Geçen Bazı Kelime ve Tamlamaların Anlamı:
Hıyaban: Ağaçlıklı yol, bulvar Canan: sevgili
Bad: Rüzgar Saba: Yazın Kuzey doğudan esen hafif ve tatlı rüzgar” tan yeli.
Serv-i simin: Gümüş servi. Ay ışığının deniz yüzeyinde oluşturduğu ışıktan yol. (Divan şiirinde sık kullanılan bir mazmundur.)
Anlam açıklaması:
Gecenin bu sessizliği içinde ah eden kimdir? Bülbüller susmuş tüm doğa ve ağaçlar derin bir uykuda. Ay ışığı suda gümüş bir selvi gibi, ışıktan bir yol çizmiş. Ey rüzgar bu sessizliği senin esintin bozuyor, nolur esme, çünkü sevgilim uyuyor, onu uyandırma!
Ey rüzgar! Eğer başka aşıklardan nefes almışsan, onların sevgi ve özlem dolu duygularıyla doluysan, başka yerden, başka yollardan es. Ruhunda sevgilimi rahatsız edebilecek ani bir heves uyanmasın. Gül bahçesinden esme, sevgilim orada uyuyor.